Nadia Nadim-i chanchin ngaihnawm

20th January 2022, 07:01PM

Nadia Nadim hi Afghanistan rama khawpui lian leh mawi pawl tak Herat-ah kum 1988 January Ni 2 khan a lo piang a. A pa Rabani Nadim chu Afghan National Army-ah General ni pha a ni a, an ram President kaihza vengtu niin he khawpui pawimawh tak, chhak leh thlang insumdawn tawnna kawngin a tan tlangah hian lal mual kilin an inbengbel ve a ni.

Muslim hmeichhe dang ang thova dan khauh tak tak hnuaia seilian an ni chungin khawvel tukverhah an dak pha lo ang tih a pa hian a hlau thei viau mai a. Chu vang te  pawh chu a ni ang, Muslim pa dang ten an fanute tana an tihsak zen zen loh tiin Nadia-i te unau hi football a leisak a, an pafain an infiam ve lauh lauh thin. Hei vang hian Nadia-i nunah nghet takin football chuan bu a khuar chho a, tih pawh a tithei phian!

Chuti anga hlim taka an khawsak chhoh lai chuan an ram politics chu a chiri tual tual a. Taliban hovin thuneihna zau zawk an lo chuh ve reng a, kum 1995 atang phei chuan indo neuh neuh pawh a inkahpup chaw chho zut mai a, an ram chu ram buai a ni ta deuh der. Taliban ho tum ber chu Afghanistan chu Islam sakhaw dan khauh tak “Sharia law” hmanga enkawl a ni.

Kum 2000 a lo inherchhuah chuan khawvelin Nadia Nadim a hriat chhohna tur kawng a lo inhawng tan a, chu kawng chu Nadia-i te chhungkaw tan erawh chuan lusunna a ni thung. Ni khat chu Taliban hovin Nadia-i pa Rabani chu meeting pawimawh tak neihpui tur anga insawiin an rawn ko a. Ngaihthat lohna pawh nei lovin a zui chhuak a, Karbala thlaler lam an panpui a. A nupui fanaute pawhin ngaih ngam takin an thlah liam a. Amah Nadia-i ngei pawhin, “Ka pa kha chu James Bond ang mai hian kan ngai a, kan superhero a ni deuh tawp mai,” tiin a pa chu lo kir leh ngei turah a ngaih hmiah thin thu a sawi a, “Denmark rama kan awm hnu, kum 15 ka nih tawh pawh khan lo lang leh hlawl tura ngaihna hi ka nei leh tlat thin,” a ti.

Thla ruk zet a liam tawh a, a lo la kir lo. An chhungkua chuan a chhe ber an dawn thleng tawh a, thu chiang zawkin a den hma erawh chuan an pawm phal lo. Tichuan a pa chu Taliban hovin a lu an tansak tih an hre hnuhnawh ta a, an chhungkua pawh chu pawn chhuak lo turin thu an rawn pe hmiah zui!

Taliban ho “Sharia law” hnuaiah chuan hmeichhiate dinhmun hi a chhe em em mai a. Mipa tel lovin pawn an chhuak thiang lo a, hmeichhe naupang takngial pawh sikul kai phal a ni lo. Chuti angin mipa te pawh jeans an hak ringawt pawhin an nunna tan a hlauhawm a, intihhlimna chi rimawi ngaihthlak te, T.V. en takngial te pawh khap a ni vek mai! Chuti ang taka hrehawmah chuan an chhungkaw kungpui ber a pa thliahin a awm tih hriatna nen an han awm chho chu Nadia-i pawhin a ngaihtuah let a, “A hrehawmzia chu sawiin a siak lo,” a ti ve tawl mai.

A nu Hamida-i chu nu paukhauh tak a ni a, nupa tang then chu dar lehlam sah thlak ai pawhin a na zawk tih zawng zawng tuar chung pawhin a fate paruk tan pachang takin a awm thei zel mai. A paukhauh a ni mai lo a, rem a hre viau bawk a. A remhriatna avang chuan khawvelin tu nge Nadia Nadim hi a hriat theih phah ti ila a sual lo ang.

Thenawm khawvengte rinhlelh tura awm chuang miah lovin a rukin an neih thil te chu sumah a lo chantir chho bek bek a. A duh ber chu Afghanistan chhuahsana Europe ram zalen zawka a fate luhpui rawih a ni. A tlereuh kawlte a hralh zawhah an car a hralh leh a, a tawpah chuan an in pawh a hralh ru ta a. Tichuan zan thim hnuaiah mini-van hmangin an chhuak ta a, Pakistan lamah an tlanchhe ta phawt a ni.

Nadia-in a nu remhriatna leh huaisenna hi hahipin a fak a, “Afghanistan ram atanga mihring a ruka thawn chhuak thin pawl ho kha engtin nge a lo zawn chhuah pawh ka hre lo, mahse a thei tlat. Keini lah chu naupang mai kan ni a, a ruahmanna zawng zawng pawh min hrilh lem lo. Han inhrilhna chi pawh a ni hran lo. Thih leh dam inkar a nih miau avangin ngawi rengin a tih ang ang khan kan awm tawp mai a ni,” a ti.

Pakistan khawpui lian ber Karachi-ah hnawhsarumin an thleng a, chutah chuan thla hnih an cham a. Heta an cham chhung hian a nu chuan an hming te thlakin passport thar a buaipui char char a. Dawhkan hnuailama thil buaipui thiam bik pa pakhat hi an ruai deuh chawt a, chu pa puihna zarah chuan passport te pawh an puitlin ve ta mai bawk a. Chu pa chuan Italy thlenga an kalna turin thlawhna ticket nen lam a buaipui ta vek a. Italy atang hian remchan dan ang anga London pan a, chuta an chhungkhat laina awmte va belh ve chawt an tum a ni.

Harsatna hranpa em em tawk lovin thlawhna chuan Italy ram chu an thleng rawih a. Chuta raltlan buaipuitute nen chuan tawng an inhre pawh hlei thei bawk si lo, an tih ang ang chuan an awm ve tawp mai a. London pan tur truck-ah an chuantir nia ngaiin ngaih tha takin ni tam fe truck-ah an chuang a, mahse an han chhuktir meuh chuan Denmark rama raltlan dahkhawmna hmunah an lo dah lek chu niin!

An tum ram thleng ta chiah lo mah se Nadia-i te chhungkua chu an hlim hle tho mai, Taliban lakah an him tawh tih an inhria a ni. An thlen tirh chuan hemi hmuna lo duty ve pa pakhat chuan Nadia-i chu ei tur chhangthawp, balhla leh in tur bawnghnute a lo pe a. A riltam lai tak a ni bawk a, a nuna miin thil an tihsak pawimawh ber te zingah a chhiar tel tlat. “A thil min pek kha chu chaw man tlawm te a ni, mahse a thiltih zawk khan ka nun hi a dek a ni. Ka ngaihtuah fo thin a, khatiang kha midangte tana tih ve ka duh a ni,” tiin a chunga mi thatna kha rulh let ve a duh dan a sawi.

He raltlan dahkhawmna hmunah hian thla kua zet an cham a. Chutia an cham chhung chuan ral lehlama hmeichhe naupangho football khel hi Nadia-i chuan a thlir reng thin a, a thinlunga football ngainatna tuhtu a pa a ngai thei hle. Khatih hunlai kha a ngaihtuah let a, “A hunlai kha chuan kan hlau thei viau mai. Khatia hung pawn atanga lo va thlir ringawt te kha an phal lo ang a, min rawn hau ang tih kan hlau a. Tel ve chak deuh khan kan en a, ka rilru te tein, ‘Football khelh hi ka la tih tur a ni,’ ka ti thin,” a ti ve rauh rauh mai.

Ni khat chu Nadia-i chuan a huaisenna zawng zawng sawm khawmin chu hmeichhe naupangho enkawltu coach hnenah chuan tel ve a dil chawt mai a, ani lah chuan mak ti tak chungin a lo phalsak ve mai a. Tawng a hrethiam hauh lo naa a pa hova an lo inkhelh ve nasat thin avang khan coach-in a laka a beisei ang chu a hrethiam viau mai.

Thla hnih chhung chu chu mite team-ah chuan training a zawm ve a, hma a sawn em avangin coach te pawhin an duhsak chho viau mai a, inkhel tak taka tel turin an thlang ta hial a! Jersey a han dawng te chu a lawm ngei mai, a han ha chhin vel a, a nui deuh reng mai a ni. Chhip atanga ke ler thlenga inkhuh vek ngaihna ram atanga hmeichhia te pawhin jersey ha chunga an inkhelhna rama chuangkai ta a nih vang chuan a tum pawh a ruh fal hle a, thiam lah a thiam.

Raltlan an nih miau avang erawh chuan engkim a fel nghal thlup thei lo. Engkim ziaka dah fel thlip thlep a lo ngai a, dan anga chet zel a ngaih avangin professional contract pawh a ziak ve thei mai lo a. Denmark ramin a pawm fel zet hnuah chauh heti ang te hi tih theih a ni a, tifel ngei turin an bei zel bawk a, a hnual duh miah lo. Tichuan, engkim tihfel a han nih chuan Nadia Nadim-i pawh chu B52 Aalborg hmeichhe team-a khel turin a professional contract hmasa ber a lo ziak ta a ni.

A inkhelh chhung hian Denmark rama hmeichhe football team hrang hrang tan a khel kual a, Mizoten kan hmelhriat zawk England rama Manchester City tan te, France rama Paris Saint Germain tan te pawh a khel kual tawh bawk. Hmeichhe football-a inelna ropui NWFL-ah sulhnu tha tak hnutchhiahin Sky Blue FC leh Portland Thorns FC tan khel tawhin tunah hian Racing Louisville FC tan a khel mek a ni. Chu mai a ni lo, football khela a veivahnaah hian a inzir pah zel a, nal takin tawng 9 in a tawng thei bawk.

International football lamah chuan baihvai taka an awm laia inhawng taka lo pawmtu Denmark tan a khel a. Kum 18 a nih hmain Denmark khua leh tui nihna a neih theih loh avangin a nghak fan fan a. Kum 2008 a kum a lo tlin hnuah pawh “Kum 18 a nih hnuah kum 5 tal a khua leh tui dilna ramah hian a cheng phawt tur a ni” tih FIFA dan chuan a kham leh ta tlat mai a. Hei hi Denmark Football Association chuan khingin hnehna an chang zui a, chumi hnuah chuan ram tan a fehchhuak ve thei ta chauh a ni.

Nadia Nadim-i hi khua leh tui nihna pek chawp hnua Denmark tana khel thei hmasa ber a ni a, kum 2016 leh 2017 phei kha chuan Denmark hmeichhe inkhelh thiam berah a zawna thlan a ni. Kum 2017 a Nike nen thawkho tura inremna an ziah khan Denmark hmeichhe football khel zinga Nike nena inremna nei hmasa ber a ni bawk. Kum 2018 khan Denmark rama publisher lar JP/Politiken chuan a chanchin ziahna bu “Min Historie” (Ka thawnthu) tih chu an tihchhuahsak a, hralh a tla hle.

Tuna Nadia Nadim-i chanchin a rawn rik leh hluai chhan hi football lama a thiltih piah lam a ni leh ta daih mai. Footballer te chu tha taka an khelh theih chhung a rei lo tih a hre kar a, a chawlh huna a tih leh tur a lo ngaihtuah fel diam tawh! Denmark rama Aarhus University hnuaiah damdawi lam a lo zir reng a, surgeon nih a tum a ni. Season laklawh lai phei chuan online te pawhin class a lo kal ve mai thin. Heti ang a tih leh chhan pawh hi sum a ni hauh lo, midangte tanpui a duh vang a ni.

“Midangte tanpui hi ka duh a ni. Football hi nuam ka tih vanga khel ka ni a, kan lo thiam ve deuh avangin hlawh kan la a ni mai. A thlawn pawhin inkhelh nuam ka ti hrim hrim. Mahse keimahah hian thil dang tih duhna hi a lian a, mite nuna danglamna thlen duhna hi ka nei lian hle. Chu ka duhna chu tipuitling thei turin doctor hna hi hna remchang tak a lo ni. Midangte tanpui thei dinhmunah min dintir a, kan nui hmel ringawt te hian an tan thlamuanna a thlen a ni,” a ti.

Hmeichhe footballer zinga hlawh sang ber pawl a ni a, a pachhiat lai erawh a hre reng. Amah ang thova dinhmun chhe tak taka awm khawvel hmun hrang hranga raltlan te a tlawh kual reng a. Hmeichhia ten lehkha an zir theih nan a phak tawkin a bei reng bawk a, kum 2019 khan UNESCO chuan ‘Champion for Girls and Women’s Education’ tiin a chawimawi.

Tichuan, zan thim hnuaia Afghanistan atanga tlanchhuak Nadia Nadim chu khawvelin a chhinchhiah kar tawh a. Football a thiam vanga lar thin kha kumin January Ni 14 khan ‘Doctor Nadim’ tih a lo ni ta bawk! A tum ang ngeiin surgeon a ni a, reconstructive surgeon ngat a ni. Taksa pianphunga rualban lohna te, dam lohna emaw, chetsualna emaw avanga ramtuileilohnate siam tha tura zai thiam doctor a nih chu! Denmark ram an chuankai tirha tawng thiam loh vanga biak hleih theih loh kha tawng chi 9 laiin a biak theih bawk! Nadia Nadim - mi ropui i va ni chiang em!

Copyright © inkhel.com 2025. All rights reserved.